Guildline วิธีการใช้ยาฉีดอินซูลินแบบฉีด

แผนกเภสัชกรรม รพ.รร.จปร.
Guildline
วิธีการใช้ยาอินซูลินแบบปากกา

Levemir® Flexpen, Novomix® 30 Penfill, MixtardHM® 70/30 Penfill, HR (Novorapid), HN (Insulatard Penfill)

ยาอินซูลินชนิดฉีด
ยาอินซูลินชนิดฉีดเป็นเภสัชภัณฑ์ที่มีลักษณัเป็นของเหลว ผ่านการทำให้ปราศจากเชื้อแล้ว ใช้ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดในผู้ป่วยเบาหวาน ผู้ป่วยสามารถฉีดยาอินซูลินเข้าสู่ร่างกายได้ด้วยตัวเองโดยอาศัยชุดอุปกรณ์สำหรับฉีดยาอินซูลิน ประกอบด้วย ยาฉีดอินซูลินบรรจุอยู่ในกระบอกยา ปากกาสำหรับให้ยาอินซูลิน และหัวเข็มฉีดยา

การบรรจุหลอดอินซูลิน
§ ถอดปลอกปากกาออก แล้วคลายเกลียวเพื่อถอดส่วนกระบอกบรรจุ penfill ออก
§ ทำความสะอาดส่วนแผ่นยางของ penfill ด้วยสำลีชุบแอลกอฮอล์ แล้วบรรจุลงในกระบอก
§ หมุนวงแหวนตามเข็มนาฬิกาให้ก้านลูกสูบกลับเข้ามาจนสุด
§ ประกอบส่วนของกระบอกบรรจุ penfill กลับเข้าตัวด้ามปากกา แล้วขันเกลียวให้แน่น

การใส่หัวเข็มฉีดอินซูลิน

§ ลอกแผ่นผนึกออก
§ สวมเข็มเข้ากับปลายปากกาด้านที่มีแผ่นยางแล้วขันเกลียวให้แน่น
§ ดึงปลอกนอกออก

การตั้งขนาดยา
Ø หมุนวงแหวนปรับขนาดยาให้ได้ตามที่ต้องการ
Ø ถ้าท่านใช้อินซูลินออกฤทธิ์ปานกลาง(น้ำขุ่น) โปรดเขย่าอย่างช้าๆ อย่างน้อย 1 ครั้ง ลูกแก้วจะช่วยให้ยากระจายยาตัวสม่ำเสมอ ถอดปลอกในออก และพร้อมสำหรับขั้นตอนการฉีดยา

การเลือกตำแหน่งฉีดยาอินซูลิน
ลำดับการดูดซึมยา จากมากไปหาน้อย ดังนี้
หน้าท้อง -> ต้นแขน -> ต้นขา

การฉีดยาอินซูลิน
§ ทำความสะอาดตำแหน่งที่จะฉีดยาด้วยแอลกอฮอล์
§ แทงเข็มฉีดยาเข้าใต้ผิวหนัง กดปุ่มฉีดยาที่ปลายปากกาจนสุด และจับหัวเข็มให้ตั้งฉาก (90 องศา) กับบริเวณผิวหนังที่จะฉีด
§ หลังจากฉีดเสร็จแล้ว ให้สวมปลอกนอกหัวเข็มแล้วบิดหัวเข็มทิ้งลงในถุงที่ปลอดภัย

วิธีตรวจสอบขนาดยา
1. ในบางครั้งอาจมีฟองอากาศเหลือค้างอยู่ในหัวเข็ม และเพ็นฟิลล์ ควรไล่ฟองอากาศทิ้งก่อนการฉีดยาทุกครั้ง
2. ถ้าอินซูลินชนิดออกฤทธิ์นาน (น้ำขุ่น) ควรเขย่าซ้ำๆ ประมาณ 10 ครั้งก่อนการใช้
3. สามารถตรวจสอบการทำงานของปากกาได้โดยตั้งปริมาณอินซูลินไว้ที่ตำแหน่ง 20 ยูนิต แล้วฉีดน้ำยาใส่ปลอกนอกเข็มจะได้ปริมาณของยาในระดับที่กำหนด
4. ถ้าท่านตั้งปริมาณอินซูลินที่จะฉีดผิด ให้ท่านดึงส่วนกระบอกที่ใช้บรรจุอินซูลินและตัวด้ามด้านบนให้แยกออกจากกัน ค้างเอาไว้ กดปุ่มฉีดยาจนสุดแล้วปล่อยกระบอกและตัวด้ามคืนตำแหน่งเดิม จากนั้นจึงตั้งปริมาณอินซูลินที่ท่นต้องการใหม่อีกครั้ง

ข้อแนะนำในการฉีดยา
1. ไม่ควรฉีดยาซ้ำตำแหน่งเดิมทุกวัน
2. ตำแหน่งที่ฉีดใหม่ควรมีระยะห่างจากครั้งหลังสุดประมาณ 1 นิ้ว
3. ไม่ควรใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน เพราะอาจทำให้ติดเชื้อโรคจากผู้อื่นได้
4. ก่อนฉีดยาแต่ละครั้ง ควรสังเกตปริมาณของยาที่เหลืออยู่อย่างคร่าวๆก่อน ว่าเพียงพอกับที่ท่านต้องการหรือไม่ ถ้าเพียงพอก็สามารถปฏิบัติตามขั้นตอนในการฉีดยาตามปกติได้เลย หากไม่เพียงพอท่านอาจเปลี่ยนเพ็นฟิลล์ใหม่
ข้อดีของการใช้ยาอินซูลินแบบปากกา
1. ใช้ง่าย ขนาดถูกต้อง พกพาสะดวก
2. ฉีดได้สูงสุด 70 ยูนิตต่อการฉีด 1 ครั้ง
3. ไม่ต้องเปลี่ยนหลอดยาบ่อย ไม่ต้องแช่เย็น
4. หัวเข็มเล็กทำให้ลดการเจ็บปวด

เอกสารอ้างอิง
1. จิตติมา มานะกิจ, รูปแบบยา และวิธีการใช้ยารูปแบบต่างๆ. ใน: อรลักษณา แพรัตกุล, บรรณาธิการ. รอบรู้เรื่องยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพ. กรุงเทพฯ: สันติศิริการพิมพ์. 2550: 39-41.
2. คู่มือการใช้ปากากา Novopen บริษัท โนโว นอร์ดิสค์ ฟาร์มา (ประเทศไทย) จำกัด

ยาฉีดอินซูลินรุ่นเก่า

การเตรียมยาฉีดและการฉีดยาอินซูลิน
ขั้นตอนในการฉีดอินซูลิน
1. ล้างมือให้สะอาดแล้วเช็ดให้แห้ง ก่อนการฉีดยาอินซูลินทุกครั้ง


2. คลึงขวดยาอินซูลินไปมาในฝ่ามือทั้งสองข้าง กรณีใช้ยาชนิดขุ่นเพื่อให้ยาผสม
เป็นเนื้อเดียวกัน อย่าเขย่าขวดยาอินซูลิน เนื่องจากทำ ให้เกิดฟองอากาศและ
อินซูลินเกาะติดบริเวณจุกยางของขวด (ชนิดใสไม่ต้องคลึง)



3. ใช้สำ ลีชุบแอลกอฮอล์ เช็ดจุกยางของขวดยาอินซูลิน




4. ดูดลมเข้ามาในหลอดฉีดยาให้มี จำ นวนเท่ากับปริมาณยาที่จะต้องใช้



5. แทงเข็มฉีดยาให้ผ่านเข้าไปขวดยาแล้ว ดันอากาศเข้าไปในขวด
การใส่ลมในขวดนี้ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิด สูญญากาศในขวดอินซูลิน
ซึ่งอาจทำ ให้มีแรงดึงดูดให้ยาที่ดูดไว้ แล้วถูกดึงกลับไปในขวด


6. ควํ่าขวดยาลงแล้วค่อยๆดูดยาอินซูลิน
เข้าหลอดฉีดยาในปริมาณที่ต้องการ

7.ตรวจดูว่ามีฟองอากาศอยู่หรือไม่ ถ้าหากมีฟองอากาศขนาดใหญ่ อาจทำ ให้มีผลต่อ
ขนาดอินซูลิน ให้ฉีดยาเข้าไปในขวดใหม่ แล้วดูดกลับเข้ามาช้าๆ จนได้ปริมาณที่
ต้องการ อย่างไรก็ตามฟองอากาศเล็กน้อย ไม่มีอันตรายในการฉีด
8.ตรวจดูขนาดของอินซูลินให้แน่ใจอีกครั้ง


กรณีที่ฉีดยาผสมสองชนิดคือ ชนิดออกฤทธิ์สั้น (นํ้าใส) และชนิดออกฤทธิ์ยาว (นํ้าขุ่น)



1.ใช้สำลีชุบแอลกอฮอล์เช็ดจุกยางของขวดอินซูลินทั้งสองขวด




2.ดูดลมเข้ามาในหลอดฉีดยาให้มีจำ นวนเท่ากับปริมาณยานํ้าขุ่นที่จะต้องการ
แล้วฉีดลมเข้าไปในขวดอินซูลินชนิดขุ่น อย่าเพิ่งดูดยา



3.ดูดลมเข้ามาในหลอดฉีดยานํ้าใสให้มีจำ นวนเท่ากับปริมาณยานํ้าใสที่จะต้องการแล้วฉีดลมเข้าไปในขวดอินซูลินเข้าหลอดฉีดยาในปริมาณที่ต้องการ



4.ดูดอินซูลินนํ้าใสออกมาเท่ากับปริมาณที่ต้องการ





5. กลับมาดูดอินซูลินชนิดนํ้าขุ่นที่ต้องการ แล้วนำไปฉีดทันที



***ระวัง ถ้าโดยอุบัติเหตุดูดอินซูลินนํ้าขุ่นมากกว่าปกติ ห้ามดันยากลับเข้าไปในขวด แต่ให้ทิ้งอินซูลินและเริ่มดูดยาทั้งสองชนิดใหม่ หลังจากได้บรรจุยาอินซูลินในหลอดฉีดยาแล้ว ควรรอให้อุณหภูมิของอินซูลินเท่ากับอุณหภูมิห้องก่อน***




การฉีดยาเข้าไปในบริเวณที่ต้องการควรปฎิบัติดังนี้

1.ใช้สำ ลีชุบแอลกอฮอล์ทำ ความสะอาดผิวหนัง บริเวณที่ฉีดยา





2.ใช้มือข้างหนึ่งดึงผิวหนังบริเวณที่จะฉีดยกให้สูงขึ้นเป็นลำ แล้วแทงเข็มฉีดยาเข้าไปให้ตรงให้ ตั้งฉากกับผิวเข้าชั้นใต้ผิวหนังให้มิดเข็ม



3.กดลูกสูบดันยาลงไปให้สุดจนหมด




4.ถอนเข็มฉีดยาออก ใช้สำ ลีกดตำ แหน่งที่ฉีดยาไว้ชั่วขณะ ถ้ามีเลือดออกหรือรู้สึกปวดหรือมีนํ้าใสไหลออกมา ไม่ควรคลึงหรือนวดบริเวณที่ฉีดยา เพราะอาจทำ ให้การดูดซึมเร็วขึ้นกว่าปกติได้


***เข็มฉีดยาใช้แล้วทิ้ง หรือเก็บไว้ใช้ได้อีก 2-3 วัน โดยสวมปลอก นำ ไปไว้ในตู้เย็น และนำ
มาใช้ได้อีก (อย่านำ เข็มไปล้าง หรือเช็ด)